Σάββατο 16 Ιουνίου 2018

Η ΝΙΤΣΑ ΤΣΑΓΑΝΕΑ - Ο ΛΕΟΝ ΤΡΟΤΣΚΥ «…και το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα»


Dionisis Vitsos
ΑΘΗΝΑ


Η ΝΙΤΣΑ ΤΣΑΓΑΝΕΑ & Ο ΛΕΟΝ ΤΡΟΤΣΚΥ


«…Ήμουν με τον θίασο της Κοτοπούλη-Κυβέλη για θέατρο και ταινίες με τους Έλληνες της Πόλης.
Ο Γιώργος ήρθε ένα βράδυ και παρακάλεσε την Κοτοπούλη να με πάρει και να πάμε κρυφά να συναντήσουμε τον Τρότσκι.
Μας έδωσε την άδεια, και μας πήρε ένας από τους γραμματείς του Τρότσκι να μας βάλει κρυφά στο σπίτι του Τρότσκι, γιατί ήταν αυστηρά επιτηρούμενο.
…Μπήκαμε κρυφά και μας αγκάλιασαν με αγάπη η Ναταλία Σέντοβα-Τρότσκι και ο ίδιος.
Είχαμε ατέλειωτες ώρες συζητήσεων .
Διψούσαν να μάθουν για το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα».
~~~~~
«[Ο Τρότσι ήταν ] Απίθανος, πάντα γελαστός, κεφάτος, γεμάτος χιούμορ, με άκρατο ενθουσιασμό και σιγουριά».
~~~~~
«…Τι να πω για τον Γιώργο Βιτσώρη;
Εύχομαι όλοι να μοιάσουν στο ήθος του, την τιμιότητα και την ατέλειωτη αγάπη και ενθουσιασμό για την ιδεολογία του.
Θυσίασε τα πάντα και με θάρρος και αφοσίωση για τον Τροτσκισμό.
Μαζί πηγαίναμε μοιρασμένοι σε τομείς να προπαγανδίσουμε τις κομμουνιστικές ιδέες της ισότητας, σε εκδρομές, σε απεργίες, σε εργάτες, φοιτητές, εργάτριες, νοικοκυρές, επιστήμονες, ηθοποιούς , κ.τλ.
Δουλεύαμε και στην Αθήνα και στον Πειραιά με διαφορετικά ονόματα.
Γράφαμε στην Εβδομαδιαία εφημερίδα, Η ΠΑΛΗ ΤΩΝ ΤΑΞΕΩΝ».
~~~~~
«…Στη Γαλλία ο Γιώργος εγκαταστάθηκε οριστικά το 1936, όταν εξορίστηκε από την δικτατορία του Μεταξά και χώρισε ο δρόμος μας…»
~~~~~
«…Μόλις μερικούς μήνες μετά την επιστροφή μας από τον Βόσπορο, χτυπάει ένα πρωί η πόρτα μας (μέναμε με τον Γιώργο στην οδό Ιακωβάτων-πάροδος Πατησίων) και παρουσιάστηκαν ένας άντρας περίπου 40 χρόνων και ένα αγόρι γύρω στα 8-με 10.
Μου είπε ότι ο μικρός είναι εγγονός του Τρότσκι και ο ίδιος ο παιδαγωγός του και ότι έπρεπε να μας φυγαδεύσουν για το Παρίσι γιατί κινδύνευε από τους εχθρούς.
Έφυγαν, αλλά είμαι σίγουρη ότι ο άντρας ήταν ο γιος του Τρότσκι, που τον δολοφόνησαν λίγα χρόνια αργότερα οι σταλινικοί στο Παρίσι».
~~~~~
[«…Στις 14 Οχτώβρη το 1932 εγκαταλείψαμε την Ισταμπούλ για ένα σύντομο ταξίδι στην Κοπεγχάγη, για μια διάλεξη στο πανεπιστήμιο. Μας συνόδευαν μερικοί σύντροφοι. Όταν το καράβι έφτασε στο λιμάνι του Πειραιά, ο Λεόν Νταβίντοβιτς –Τρότσκι έγινε αντικείμενο αναπάντεχων ζητωκραυγών και εκδηλώσεων. Πάνω από 100 σύντροφοι και συντρόφισσες, με λουλούδια, όρμησαν στο πλοίο αλλά τους χτύπησαν οι αστυνομικοί, απαγορεύοντας στον Τρότσκι να φανεί ακόμα και στο κατάστρωμα!»
~~~~~
«…Από την πρώτη μέρα δέχτηκα την βαναυσότητα της αστυνομίας, οι οποίοι με ρόπαλα, μας έσπαγαν τα κεφάλια, αλλά και όλα τα έπιπλα και με πυροβολισμούς εκκένωσαν το κτίριο στην οδό Πειραιώς την πρώτη μέρα της επίσημης εμφάνισης μου το 1921-22.
Από τότε δρούσαμε παντού, πότε με τα ονόματα μας και πότε με ψευδώνυμα.
Μιλούσαμε σε απεργίες, στα συλλαλητήρια των εργατών, στις απεργίες, των φοιτητών, στα πανεπιστήμια. Ήμαστε πάντα κοντά σε όλους, πάντα μαζί τους».
~~~~~
«…Εγώ στην Αθήνα, καθοδηγούσα την περιοχή από Ομόνοια μέχρι τον Ευαγγελισμό.
Καθόμαστε στα παγκάκια έξω από τον Ευαγγελισμό και συζητούσαμε με φοιτήτριες, νοσοκόμες, νοικοκυρές, εργάτριες.
Επίσης δρούσα και στην Δραπετσώνα στον Πειραιά, μάθαινα γράμματα σε πολλές αγράμματες εργάτριες, καπνεργάτριες, φουρνάρισσες κ.τλ και μετά κάναμε τις συζητήσεις μας για ισότητα και κομμουνισμό.
Έδινα παραστάσεις, έκανα ότι μπορούσα για το κίνημά μας.
Αλλά είχα περίσσια λατρεία για το θέατρο και έτσι δεν δόθηκα στο κίνημα μέχρι το τέλος της ζωής μου, όπως ο Γιώργος Βιτσώρης.
Είμαι πια πολύ μεγάλη και ζητάω συγνώμη που δεν μπορώ να θυμηθώ περισσότερα και σπουδαιότερα για την δράση μας. Και πόσα δεν έχω να θυμηθώ;»

ΝΙΤΣΑ ΤΣΑΓΑΝΕΑ (1902- 2002), Συνέντευξή της το 1979.
~~~~~


[ΕΛΕΝΗ ΛΑΣΚΑΡΗ, μετέπειτα σύζυγος Βιτσώρη και μετέπειτα σύζυγος Τσαγανένα γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στη Σχολή Ωδείου Λότνερ (Ελληνικό Ωδείο). Στο θέατρο ξεκίνησε το 1924 με τον Θίασο Νέων μαζί με τον Γ. Βιτσώρη. Την ίδια χρονιά γεννήθηκε η κόρη τους Λιάνα (μετέπειτα σύζυγος του κομφερασιέ Γιώργου Οικονομίδη). Πρώτη της εμφάνιση στον κινηματογράφο το 1933 στην ταινία «Ο κακός δρόμος». Αρχές της δεκαετίας του 30 χώρισε από τον Βιτσώρη και παντρεύτηκε τον ηθοποιό Χρήστο Τσαγανέα.

Τόσο ο Γιώργος Βιτσώρης, όσο και ο Χρήστος Τσαγανέας σπούδαζαν ιατρική και την εγκατέλειψαν για να γίνουν ηθοποιοί και να παντρεφτούν τη Νίτσα Τσαγανέα.]
~~~~~
ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΙΤΣΩΡΗΣ (1899-1954) Διανοούμενος και καλλιτέχνης με καλλιτεχνική, αλλά και επαναστατική δράση στην Ελλάδα και στη Γαλλία. Γόνος πλούσιων οικογενειών εργοστασιαρχών και από τη μητέρα και από τον πατέρα του. Κήρυκας του Τροτσκισμού ήλθε σε αλλεπάλληλες συγκρούσεις για ιδεολογικά θέματα με την ελληνική Αριστερά. Φυλακίστηκε και εξορίστηκε, ενώ παράλληλα ο Ριζοσπάστης συστηματικά τον αποκαλούσε "ο αχρείος χαφιές Βιτσώρης". Αδελφός του κορυφαίου ζωγράφου Δημήτρη Βιτσώρη, συμπρωταγωνίστησε μαζί με μεγάλους ηθοποιούς όπως η Κοτοπούλη και ο Μινωτής στην Ελλάδα και η Σιμόν Σινιορέ και ο Πρεβέρ στη Γαλλία αργότερα.
Μαζί με τη σύζυγό του Νίτσα Τσαγανέα οργάνωσαν την επίσκεψη του Τρότσκυ στην Ελλάδα. Θάφτηκε στη Γαλλία δίπλα από τον τάφο του δολοφονημένου γιου του Τρότσκυ.]

1 σχόλιο: